Module 7: STEM-onderwijs in schoolcontext

Inleiding

Onderwijs is meer dan enkel de klaspraktijk en speelt zich af binnen een krachtige schoolomgeving. In deze module staan we stil bij een aantal elementen die ruimer gaan dan de klaspraktijk. 

Om deze module vorm te geven wordt aan de slag gegaan met een opdracht: 

Werk (eventueel als groep) een schoolvisie uit op onderzoekend leren voor een (fictieve) school en concretiseer deze.
Verwerk input uit voorgaande modules, andere lessen, ervaringen in de praktijk en uit literatuur, en werk enkele elementen gericht op onderzoekend leren concreet uit. 

In deze module komen een aantal stappen naar voor die kunnen helpen om bovenstaande vorm te geven. 

Aandacht voor digitale verrijking

Onderwijs krijgt vorm in de wereld, wat met zich meebrengt dat coaching van kinderen ook het omgaan met innovatie bevat. 
Het gaat dan bijvoorbeeld om het experimenteren met en ontwikkelen van nieuwe vormen en manieren van begeleiding gebruik makend van digitale technologieën.

Zo werd binnen Europa bijvoorbeeld het Digital Competence Framework for Educators (DigCompEdu - https://ec.europa.eu/jrc/en/digcompedu) ontwikkeld, om de pedagogische competenties m.b.t implementatie van digitale didactiek van leraren te versterken. De niveaus die afgebakend zijn voor de competenties kunnen een leidraad zijn bij het in kaart brengen van de beginsituatie en progressie van de digitale competenties van het schoolteam, en dus als inspiratie gebruikt worden bij het uitwerken van de schoolvisie in de volgende stappen van deze module. 

Dit kader werd ook in Vlaanderen gehanteerd bij de uitrol van de digisprong (https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/directies-en-administraties/organisatie-en-beheer/ict/digisprong) en kan als inspiratiebron ingezet worden bij het visieproces dat je als school telkens opnieuw (iteratief) doorloopt. 

Oefening STEM-implementatie

Het uitwerken van een visie is geen oefening van 'ik neem een wit-blad en typ dit even snel vol'. Om dit proces te ondersteunen kan een oefening met behulp van een aantal bouwstenen een meerwaarde zijn. 

In het project 'stembasis' werd een tool ontwikkeld waarin je afhankelijk van de tijd op verschillende manieren aan de slag kan gaan bij aanvang van een visie-proces. Binnen deze module kan deze oefening helpen om bewust te gaan nadenken over een visie. 
De volledige leidraad, die ontwikkeld werd voor scholen, kan je hier terugvinden. 

Dit draaiboek wil basisscholen ondersteunen om STEM-onderwijs op een zinvolle manier een plaats te geven op de eigen school.

Het uitgangspunt in het draaiboek is de aandacht voor de betrokkenheid van het voltallige team. Om duurzame STEM-implementatie te bewerkstelligen is het nodig om te bouwen aan een draagvlak. Eenmaal dit draagvlak er is, kan een team van daaruit zelf tot richtingaanwijzers komen voor duurzame STEM-implementatie in de eigen schoolcontext. Dit draaiboek is een handvat dat kan gebruikt worden om dit draagvlak te creëren. Aan de hand van een script kan op een school een basis gecreëerd worden om samen te zoeken naar startpunten om met STEM aan de slag te gaan.

U vindt hiervoor in het draaiboek opdrachten die een schoolteam op weg kunnen helpen om STEM-onderwijs vorm te geven via een schooleigen verhaal. Het draaiboek is voorhanden in de vorm van drie scripts waaruit u kan kiezen afhankelijk van de gewenste aanpak en de hoeveelheid tijd die beschikbaar is. 

Visie op school

Het uitbouwen van een duurzame visie op STEM, met inbegrip van keuzes rond digitale verrijking, vraagt een teamgerichte blik vanuit de eigenheid van de eigen schoolcontext. Wanneer STEM-onderwijs een hefboom wil zijn voor het ondersteunen van de totale ontwikkeling van kinderen dan kan een schoolverhaal dat groeit doorheen de tijd hier zeker toe bijdragen.

In de volgende stappen beelden we ons in dat we in groep samen op een school terechtkomen die STEM en onderzoekend leren meer op de kaart wil zetten.  

Voor deze school werk je de onderstaande (fictieve) opdracht uit. Stel dat je in deze school als schoolteam alles in handen krijgt om onderzoekend leren doordacht te implementeren. Hoe zou het er in die school dan uiteindelijk aan toe gaan? Wat typeert deze school dan? Welke keuzes maak je voor deze school in functie van onderzoekend leren, en hoe vertaalt zich dat in de concrete klaspraktijk?   

Bespreek per groep wat je uit de lessen, uit de bezoeken, uit de voorbereidingen die je maakte en uit de  speelleerkansen die je uitvoerde, uit de reflecties en uit de literatuur wil benutten en wat niet, én waarom? Wees kritisch en selectief, en maak bewuste keuzes op basis van jullie visie.  Verwerk dit in een visietekst, en denk hierbij voldoende ruim: 

• Toepassing in de praktijk: hoe komt deze visie terug in de keuzes die jullie maken naar aanbod voor kinderen, in eventuele horizontale en verticale leerlijnen die jullie uitschrijven in functie van onderzoekend leren, etc. 

• Infrastructuur van de school: denk hierbij aan de inrichting en het aangeboden materiaal in de klas, maar denk ook breder aan de buitenruimte en de omgeving van de school.

• Samenwerking met ouders en externen 

Toepassing in de klaspraktijk

In module 3 en 5 bouwden we aan uitgewerkte praktijkvoorbeelden. 

Hoe sluiten deze voorbeelden aan bij de visie die werd uitgewerkt? 

Actieplan voor STEM op school

Om een visie op een volledige school te laten leven is vaak wel nog meer nodig. Daarom werken we hier een realistisch actieplan uit om de komende zes schooljaren digitaal verrijkt STEM-onderwijs meer in de school te implementeren.  

In het actieplan worden minstens 5 concrete doelen en bijhorende acties genoteerd binnen het schoolproject. Per schooljaar wordt beschreven waarop wordt ingezet. 

Het actieplan wordt laagdrempelig en toegankelijk opgesteld, zodat dit bijvoorbeeld aan ouders kan voorgesteld worden. 

Voorstelling en uitwisseling

Als slotstuk kunnen de uitwerkingen met elkaar gedeeld worden op een vrij te kiezen manier. 

Dit kan visueel, tekstueel, mondeling, ... en in verschillende werkvormen (speeddate, ronde tafel,...)