Help de pietenzak is stuk!

Fase 1: Probleemstelling

In het filmpje van de val (betekenisvolle context) blijkt dat Sint & Piet een groot probleem hebben. 

Ze kunnen nu immers de cadeau's niet meer meenemen op de daken, want de zak van Piet scheurde door de val. Sint & piet vragen de kinderen om hulp bij het maken van een nieuwe zak. 
De Sint geeft ook nog enkele eisen mee die belangrijk zijn om rekening mee te houden wanneer de kleuters een pietenzak maken.

Suggestie voor een dialoog voor het filmpje, met op het einde de eisen van de Sint. 

• Sint en piet zijn aan het stappen op een dak. De piet zijn zak zit vol met cadeaus. Hij huppelt vrolijk heen en weer. Hij is blij dat ze cadeau's mogen uitdelen bij de kinderen. De piet doet allerlei kunstjes voor de sint.
• Piet: "Kijk eens sinterklaas wat ik allemaal kan doen met de zak vol cadeaus! Balanceren op mijn hoofd, zwaaien tussen mijn benen, draaien met de zak, …"
• Sint: "Woooow Piet, rustig rustig! Straks vallen al onze cadeau's uit de zak. Dan zijn de cadeau's nog kapot voor ze bij de kinderen zijn!"
• Piet: "Oh oké, sorry sinterklaas."
• Piet en sint stappen verder tot plots Piet struikelt. Piet: "Help sint!!" 
• Sint: "Ik zei het nog, Piet, opletten! Hoe is het met de zak?" Piet: "De zak is kapot..."
• Sint: "Wat moeten we nu doen? Hebben jullie soms een idee?" Hij weet niet goed hoe hij het probleem kan oplossen...
• Piet: "Kunnen jullie ons helpen om een nieuwe zak te maken om de cadeautjes bij de kinderen te brengen?"
• Sint: "Wacht piet, ik moet ook nog iets zeggen. Luister goed kinderen. Een zak die:

1. Stevig is voor alle cadeaus
2. Niet doorzichtig is, zodat de cadeaus niet zichtbaar zijn.
3. Het moet even groot zijn als de middelste kleuter van de klas
4. Makkelijk te dragen voor de piet
5. Het moet veilig zijn voor piet en anderen, je mag je er niet pijn aan kunnen doen."

Fase 2: ideeën bedenken

Er wordt samen nagedacht over hoe een zak kan gemaakt worden om de cadeautjes naar de kinderen te brengen. De kleuters brainstormen vrij en laten hun creativiteit werken. Wanneer ze ideeën hebben, schrijft en tekent de leraar dit op het digibord. De kleuters die het niet kunnen/willen vertellen mogen dit tekenen op het digibord. Alle kleuters mogen zelf kiezen of ze het willen zeggen of tekenen op het digibord. Zo wordt het visueel voor de kleuters.

Tool: digibord

Enkele vragen om de kleuters te helpen:

• Aan welke vorm denk je voor je zak? OF Wil je dat je pietenzak driehoekig, vierkant, rond is?
• Welk materiaal kan je gebruiken?

Fase 3: Plannen

De kinderen gaan aan de slag in een kleine groep (4à6 tal kinderen) om een ontwerpplanning te maken.

Voor de start: Zijn er kinderen die de camera willen bedienen? Deze kinderen maken gedurende het hele proces filmpjes/foto’s van wat de kinderen doen aan de ontwerptafel. Nadien wordt hiermee aan de slag gegaan.

3a) Keuze maken voor een ontwerp

Na de bespreking, mogen de kleuters nu zelf aan de slag om een ontwerptekening te maken voor hun pietenzak. ‘Hoe willen ze dat hun pietenzak er gaat uitzien en welke materialen willen ze hiervoor gebruiken?’ De kleuters krijgen ook de mogelijkheid om naar de materialen te kijken om zo verdere en nieuwe ideeën op te doen voor hun ontwerp. Het kan zijn dat de kleuters nog andere materialen in de klas zien, die ze kunnen gebruiken. De kleuters krijgen voldoende denkruimte en denktijd om hun ontwerptekening te maken. --> Hierbij kan je tussendoor nog even herhalen dat de kleuters rekening moeten houden met de eisen die we daarnet besproken hebben.

Weten ze het niet meer, dan kan het filmpje nogmaals afgespeeld worden. De kleuters krijgen de keuze om te tekenen met hun vingers of ze mogen tekenen met een Apple Pencil.

Digitale tool: App “tekenen op foto’s - tekst toevoegen”

3b) Materialen bijeenzoeken

Nadat de kleuters een ontwerp hebben getekend op de tool, kiezen ze de materialen uit op de knutseltafel die ze voor hun prototype willen gebruiken.

De kleuters bekijken het materiaal en onderzoeken of dit voldoet aan de criteria. Ze nemen het materiaal en leggen het klaar.

De aangeboden materialen zijn:

• Verschillende soorten stoffen (vilt, jute, katoen, nylon, polyester, linnen, ...)
• Verschillende soorten plastiek (doorzichtig en gekleurd)
• Hechtingsmaterialen (touw, nietjesmachine, naald en draad, wasknijpers, tandenstokers, lijm, duimspijkers, …)
• Werkmaterialen (verschillende soorten scharen, meetlint, hamer, ...)

3c) Eventueel een stappenplan maken

Er kan een stappenplan gemaakt worden indien de kleuters hier nood aan hebben.

Tool: Google spraak -> Voorbeeld van een stappenplan naaien: De kleuters spreken in “Hoe moet ik naaien?”. Ze krijgen vervolgens een aantal video’s te zien waarin deze handeling wordt uitgelegd. Indien nodig drukken ze nog een stappenplan af zodat ze dit tijdens het maken van een prototype kunnen hanteren.

3d) Eventueel bijkomende zaken opzoeken

De kinderen kunnen zaken die ze nog niet weten of nog wat diepgaander willen gaan verkennen opzoeken via het internet. 

Digitale tool: Google spraak (symbool 'microfoon' rechts in zoekbalk Google)

Voor de kleuters is het nog moeilijk om dingen op te zoeken door het typen. Ze kunnen gebruik maken van Google spraak om zo zaken op te zoeken om de onderzoekende houding te stimuleren en zo worden ze niet belemmerd. Bv. Het opzoeken, hoe ze moeten naaien.

Fase 4: Prototype ontwerpen

De kleuters gaan aan de slag met het maken van hun prototype. Dit kan door gebruik te maken van hun ontwerptekening. De leraar zorgt ervoor dat het denkproces van de kleuters gestimuleerd wordt en dat ze probleemoplossend te werk gaan.

Enkele denkstimulerende vragen tijdens het proces:

• Hoe komt dat jullie gekozen materiaal geschikt is voor de pietenzak? OF Gaan we eens samen kijken of jullie materiaal geschikt is voor de pietenzak?
• Hoe gaan jullie ervoor zorgen dat de pietenzak groot genoeg is? OF Zou de pietenzak al groot genoeg zijn voor alle pakjes?
• Hoe gaan jullie ervoor zorgen dat het materiaal aan elkaar blijft hangen? OF Hebben jullie extra materiaal nodig om het materiaal te bevestigen?
• Waarom denken jullie dat jullie nu klaar zijn met de pietenzak? OF Jullie pietenzak ziet er klaar uit? Klopt dit?
• Hoeveel materiaal hebben jullie moeten gebruiken?
• Was jullie materiaal altijd een gepaste lengte?

Verdere vragen op basis wat je ziet bij de kleuters. Inspelen op de antwoorden van de kleuters en ervoor zorgen dat ze met andere, nieuwe materialen aan de slag gaan. Bijvoorbeeld geen gewone plakband gebruiken maar eens een nietjesmachine.

Fase 5: Testen & Evalueren

Regelmatig stimuleer je de kleuters om de pietenzak te testen en te controleren of voldoet aan de eisen. Is hij wel stevig genoeg en makkelijk draagbaar? Dit kan ervoor zorgen dat ze hun ontwerp nog wat moeten aanpassen om tot een beter resultaat te komen.

Samen met de kleuters test je de gemaakte zak, bijvoorbeeld door de pakjes in de zak te leggen. Hierdoor kunnen de kleuters eventueel opmerken dat de zak scheurt en dus niet stevig genoeg is. De kleuters sturen hun prototype bij en kiezen voor nieuwe materialen.

Nadat de kleuters hun prototype hebben bijgestuurd, wordt gecontroleerd of dit ontwerp voldoet aan alle criteria. De kleuters kunnen hierbij teruggrijpen naar de videoboodschap van Sint en Piet.

Fase 6: Optimaliseren door te onderzoeken (eventueel)

Indien de kleuters vaststellen dat hun zak bijvoorbeeld niet stevig  genoeg is kunnen ze een vervolgonderzoek opzetten om de stevigheid van de verschillende materialen verder te onderzoeken. 

Fase 7: Presenteren

De kleuters vullen de zak met cadeautjes om zo aan te tonen dat de zak stevig en groot genoeg is. Aan de andere kleuters uit de klas wordt gevraagd of ze de pakjes kunnen zien zitten, zo niet dan voldoet dit aan het criterium 'doorzichtigheid'. De kleuters geven de zak door aan elkaar en testen hierbij de draagbaarheid en de veiligheid van de zak. De criteria uit de videoboodschap worden klassikaal herhaald.

De cameramannen/vrouwen maken van het beeldmateriaal één filmpje door alles aan elkaar te monteren. Dit wordt een animatiefilmpje. Dit doen ze via de tool “i Movie”.

digitale tool: iMovie

Vervolgens vertellen de kinderen over hun proces aan de hand van het gemaakte beeldmateriaal.