Een muziekinstrument ontwerpen met peuters/kleuters

Probleemstelling + materialen verkennen

Fase 1: Probleemstelling

De kinderen willen muziekinstrumenten maken. Maar met welke materialen kan je muziek maken? 

Bij peuters ligt de nadruk heel sterk op exploreren en ontdekken. Daarvoor kan in deze fase een ontdekbak of -hoek gebruikt worden, waarin allerlei materialen aangeboden waren waarop de kinderen muziek kunnen proberen maken.

Van daaruit kan de probleemstelling komen: hoe maken we zelf een muziekinstrument waarop we kunnen trommelen en dat een mooi geluid maakt?

Fase 2: ideeën bedenken

Na het verkennen van de materialen, wordt besproken met welke materialen kon getrommeld worden (of een ander geluid kon geproduceerd worden). Ook de manier van trommelen wordt besproken (met de hand, met een stok, lepel, ...). Deze materialen worden verzameld in de kring. 

Samen wordt opgezocht (zoekfunctie via internet + in boeken) hoe instrumenten (vb verschillende soorten trommels) eruit zien. 

Er kan een verzameling van de gevonden foto's bewaard worden in een digitale tool, bijvoorbeeld in Bamboo paper of book creator.

Fase 3: Plannen

Vervolgens worden de verdere stappen ondernomen: 

• keuze maken voor ontwerp 
• materialen bijeenzoeken 

Hier krijgen de kinderen veel keuzemogelijkheden. Ze mogen bijvoorbeeld materialen uit de ontdekbak gebruiken, de kast met kosteloos materiaal gebruiken, verschillende hechtingsmaterialen gebruiken,... Wie wel meer sturing nodig heeft, kan ideeën van de leerkracht krijgen (zie volgende fase).

Fase 4: Maken

De manier waarop het maakproces verloopt is sterk afhankelijk van de beginsituatie. Kinderen die al gewoon zijn om zelf materialen te kiezen, en/of gewoon zijn om met materialen te werken, krijgen veel inspraak. Kinderen die het niet gewoon zijn om zelf keuzes te maken krijgen meer begeleiding en sturing. Zij kunnen ideeën krijgen van de leerkracht om trommels te maken, zoals: 

• trommelen op een omgekeerde metalen doos, waarbij de trommelstok zachter of dikker wordt gemaakt met materialen zoals stof, keukenpapier, ...;
• repen papier over de opening van een kartonnen koker kleven met behangerslijm (mogelijke differentiatie: repen laten scheuren, knippen of reeds voorgescheurde repen gebruiken);
• ...

Voor veel peuters zal het belangrijk zijn om als leerkracht te ondersteunen bij het gebruik van hechtingsmaterialen. Gewoon plakband zelf afscheuren is bijvoorbeeld vaak nog moeilijk, en ook het gedoseerd gebruiken van materialen moet vaak sterk begeleid worden. Anderzijds is het wel belangrijk om kleuters die materialen te laten verkennen die zij meest geschikt achten, ook wanneer de leerkracht hier anders over denkt. Het leereffect wanneer door het kind zelf ontdekt wordt dat iets niet werkt, is veel groter dan wanneer de leerkracht dit aangeeft en zelf een ander materiaal voorstelt. 

Dit kan eventueel een extra onderzoekje worden: je kan hen verschillende soorten plakband laten verkennen en uitproberen, afscheuren, knippen, ... Op die manier doen ze op eigen tempo ervaringen op en leren ze deze materialen hanteren. Naderhand zal het gebruik van plakband veel bewuster gebeuren, en zijn de kinderen veel zelfredzamer in het gebruik hiervan. 
Enkele mogelijke materialen voor dit onderzoekje zijn: gewone plakband, schilderstape, washi tape, ducttape, isolatieplakband, dubbelzijdige tape, papiertape,...   

Fase 5: Testen & evalueren

Als test worden de muziekinstrumenten (trommels) bespeeld. Maar zijn dit nu wel goede instrumenten? 

Dit kan onderzocht worden door de trilling van het instrument te filmen in slow motion. Op die manier worden de trillingen die veroorzaakt worden duidelijk zichtbaar. 

Indien de kinderen hier heel betrokken op reageren en duidelijk nieuwsgierig zijn naar meer, kunnen ook andere trillingen worden gefilmd , zoals trillingen die op een wateroppervlak kunnen veroorzaakt worden (vb kloppen op een flesje met water: niet enkel het flesje maar ook het water zelf zal bewegen). 

Fase 6: Presenteren

Als slot kan in de kring getoond worden wat werd gemaakt: de kinderen kunnen trommelen op hun zelfontworpen instrumenten, en vervolgens kan de filmopname van de trillende beweging van het oppervlak getoond worden.